“Nam quốc sơn hà” là bài thơ nổi tiếng nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam, và được đánh giá là phiên bản tuyên ngôn chủ quyền đầu tiên khẳng định hòa bình của người việt nam trên lãnh thổ của mình. Mặc dù nhiên, với ít nhất là 35 dị phiên bản sách và 8 dị bạn dạng thần tích, bắt đầu của “Nam quốc sơn hà” vẫn còn đấy là một dấu hỏi…Một số tài liệu nhận định rằng “Nam quốc tô hà” là chiến thắng của Lý hay Kiệt viết ra nhằm khích lệ ý thức quân sĩ Đại Việt trong cuộc chiến chống lại quân Tống lần hai. (Tranh qua hungsuviet.us)“Nam quốc tô hà” là một trong những bài thơ thất ngôn tứ tuyệt bằng chữ Hán, không rõ bắt đầu tác giả, tuy vậy được một số tài liệu chỉ ra rằng tác phẩm của Lý hay Kiệt. Theo đó, trong trận đánh chống lại quân Tống lần lắp thêm hai (1075-1077), Lý thường xuyên Kiệt vẫn sai người tâm phúc phát âm vang bài xích thơ trong đền thờ Trương Hống, Trương Hát nằm trong địa phận sông Như Nguyệt, im Phong, Bắc Ninh, để khích lệ tinh thần quân sĩ Đại Việt.
Bạn đang xem: Nam quốc sơn hà lý thường kiệt
Nam quốc sơn hà
Bài thơ
“Nam quốc đánh hà” vốn không có tên. Tựa đề của nó xuất hiện thêm trong
“Hợp tuyển chọn thơ văn Việt Nam” tập 2 (NXB Văn học, 1976), rước từ bốn chữ đầu vào câu thơ trước tiên của bài bác thơ. Bài thơ này có nhiều dị bản khác nhau, bản chữ Hán vào Đại Việt sử ký kết toàn thư gồm chép:南國山河南帝居，截然分定在天書。如何逆虜來侵犯，汝等行看取敗虚。Phiên âm Hán Việt:
Nam quốc sơn hà Nam đế cư, Tiệt nhiên phận định trên thiên thư. Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm, Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.Bản khắc gỗ và bản dập bài “Nam quốc sơn hà” trong Mộc phiên bản triều Nguyễn tại quần thể trưng bày kế bên trời Trung trung khu Lưu trữ quốc gia IV – Đà Lạt. (Ảnh qua Wikipedia)Trước đây, sách giáo khoa từng sử dụng bạn dạng dịch của học giả Trần Trọng Kim, gồm âm điệu hào hùng và dễ nhớ:
Sông núi nước phái mạnh vua nam ở, ràng ràng định phận trên sách trời. Cớ sao bè đảng giặc sang trọng xâm phạm, bọn chúng bay sẽ bị đánh tơi bời.Sau này, sách giáo khoa ko sử dụng phiên bản dịch trên nữa, nhưng mà sử dụng phiên bản dịch của Lê Thước cùng Nam Trân (Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 7, tập 1, 2015):
Núi sông phái mạnh Việt vua phái mạnh ở, Vằng vặc sách trời phân chia xứ sở. Giặc dữ cớ sao phạm mang lại đây, chúng mày tốt nhất định buộc phải tan vỡ.Tuy nhiên sách giáo khoa lại không sử dụng nguyên văn bạn dạng dịch này, nhưng mà sửa đoạn đầu
“Núi sông nam giới Việt vua nam ở” thành
“Sông núi nước nam giới vua phái nam ở”. Phiên bản dịch bắt đầu này đã từng khiến cho ra rất nhiều tranh luận vì chưng không truyền mua được âm hưởng và khí phách của
“Nam quốc sơn hà”.
Xem thêm: Hướng Dẫn Cách Vệ Sinh Bàn Phím Laptop Lenovo, Hướng Dẫn Vệ Sinh Bàn Phím Laptop Đúng Cách
“Nam quốc tô hà” gồm từ bao giờ?
Trong Lĩnh nam giới chích quái, phần
“Truyện nhị vị thần sinh sống Long Nhãn, Như Nguyệt” có ghi chép rằng:Năm Thiên Phúc nguyên niên hiệu vua Lê Đại Hành, vua Tống Thái Tổ không đúng Hầu Nhân Bảo, Tôn Toàn Hưng rước quân sang tiến công Đại Cồ Việt. Phía 2 bên đối lũy cùng nỗ lực cự cùng với nhau làm việc sông Đồ Lỗ. Vua Lê Đại Hành nằm ngủ thấy hai vị Thần hiện nay về báo mộng. Nhị vị Thần nói với vua, đại ý như sau: “Anh em thần thương hiệu là Trương Hống, Trương Hát, là tướng tá của Triệu Việt vương vãi (Triệu quang đãng Phục). Bằng hữu thần bởi vì nghĩa nhưng mà chết nên được phong có tác dụng tướng trong những thần linh, thống lĩnh quỷ binh. Nay quân Tống xâm phạm nước ta, bạn bè thần đến yết kiến, thuộc giúp vua tiến công giặc để cứu giúp dân chúng.”Vua Lê Đại Hành thức giấc dậy tức thời đốt hương khấn cầu thần giúp. Đêm ấy thấy một người dẫn đoàn âm binh áo trắng cùng một người dẫn đoàn âm binh áo đỏ từ bỏ phía Bắc sông Như Nguyệt và lại cùng xông vào trại quân Tống nhưng đánh. Quân Tống khiếp hoàng, lúc này bỗng có tiếng thơ ngâm lớn rằng:
Nam quốc giang sơn Nam đế cư, Hoàng thiên dĩ định trên thiên thư. Như hà Bắc Lỗ lai xâm lược, Bạch thừa nhận phiên thành phá trúc dư.Dịch là:
Sông núi nước nam, vua nam giới ở, Sách Trời định phận rõ non sông. Cớ sao giặc bắc lịch sự xâm phạm, Bây hãy đợi gươm chém bại vong.Quân Tống nghe thấy, xéo sút lên nhau chạy tan, thảm bại mà về. Vua Lê Đại Hành trở về nạp năng lượng mừng, tróc nã phong mang lại hai vị Thần nhân, một là Tinh Mẫn Đại vương vãi lập miếu thờ trên ngã bố sông Long Nhãn; nhì là Khước Mẫn Đại vương, lập miếu nghỉ ngơi ngã ba sông Nguyệt.
Trước Lý thường xuyên Kiệt, vua Lê Đại Hành cũng tên tuổi với trận chiến chống quân Tống lần đầu tiên cùng các chế độ cứng rắn trước Tống với Chiêm. (Ảnh qua baonga.com)Vậy Trương Hống, Trương Hát là ai? Theo
“Việt điện u linh” biên chép lại thì anh em Trương Hống, Trương Hát là tướng mạo của Triệu Việt vương vãi tức Triệu quang đãng Phục. Lúc Triệu Việt vương bị Lý Phật Tử chiếm ngôi, mặc dù được mời tuy nhiên hai bạn bè không hy vọng làm quan đến Lý Phật Tử, mà lại về ở ẩn sinh sống núi Phù Long. Lý Phật Tử cho tất cả những người lùng bắt, hai anh uống ở trong độc, thà chết vẫn trung thành với chủ với Triệu Việt Vương.Hai cỗ sử không giống nữa từ cố gắng kỷ 16, 17 là
“Việt sử diễn âm” cùng
“Thiên phái mạnh ngữ lục” cũng nhận định rằng bài thơ trên có từ trận chiến chống quân Tống năm 981.
“Việt sử diễn âm” gồm ghi chép rằng:
Tháng bảy gồm Tống binh sang Toàn những tướng mạnh dạn binh cường cha muôn Đến thành Phù Lỗ đóng vây Quân ta quân nó đôi bên ngất trời không phân chiến thắng phụ về ai Ngày rằm mon chạp vua ở chiêm bao Thấy đôi thần nhân bến bãi nào Trương Hống Trương Hát phi vào quỳ thưa shop chúng tôi thần đế lòng xưa Phụng thờ công ty chúa bấy chừ chẳng sai Tiên Hoàng có sắc chỉ bày Đòi về phong chức đến tôi tước đoạt quyền Trung thần bất sự nhị quân chúng tôi tự vẫn thực hiện thần đạo ngay Thượng đế thấy bộ thương thay Phong shop chúng tôi rày Quỉ bộ thần quân Đại Hành tỉnh dậy mừng thay giết trâu liền gồm minh tài tế khao Đêm sau vua lại chiêm bao Thấy khoác áo mới liền vào tạ ơn tất cả một người đứng án tiền Lĩnh được trăm áo vàn vàn quỷ binh kéo ra chưng khu đất Nam Bình Đại Hành sực thức gẫm tình mới hay Nửa đêm thấy một cơn mây Bạo phong hắc ám gió bay vội vàng Tống binh mất vía trở dường chúng quỷ tiến công gãy đao thương lập tức cờ đột nhiên nghe mảng tiếng ko hư Thần nhân hiện tại xuống có thơ ngâm rằngThi vân:Nam quốc đất nước Nam đế cư Hoàng thiên dĩ định trên thiên thư Như hà Bắc lỗ cảm xâm phạm Hội kiến phong trằn tận tảo trừCòn trong
“Thiên phái nam ngữ lục” thì ghi chép rằng:
Bấy tiếng binh mã sửa sang Địch thuộc Nhân Bảo là thằng giặc Ngô Mười buôn binh dũng mạnh thẳng đua Qua miền Giang Bắc, đó là Phù Lan Đêm thấy hai ngài mang đến màn Xưng danh là Hát, xưng danh là Hồng góp đời Triệu Việt bao gồm công Thuở chẳng như lòng, ẩn nội Phù Lan… Ơn trên Thượng đế xét thương Quyền đến chúa tể giữ lại phương lặng này. bây chừ bệ hạ mang đến đây Nguyện ra giúp nước phá này giặc Ngô Phán rằng: Tướng quan y như Công bắt buộc thời lập miêú bái trả ơn ngày tiếp theo Nhân Bảo ra quân Trên ko nghe tiếng người ngâm thơ rằng: nam quốc sơn hà Nam đế cư Hoàng thiên dĩ định tại thiên thư Như hà Bắc lỗ lai xâm phạm Hội loài kiến phong è cổ tận khử trừVậy việc cho rằng Lý thường xuyên Kiệt là người sáng tác bài thơ là khởi nguồn từ đâu? Trong nội dung bài viết
“Lịch sử, thực sự và sử học” được đăng vào báo Tổ Quốc, số 401 mon 1/1988, gs Hà Văn Tấn tất cả viết:
“Không có một công ty sử học tập nào gồm thể chứng minh được rằng bài thơ nam quốc sơn hà Nam đế cư là của Lý thường Kiệt. Không có một sử liệu nào cho biết thêm điều kia cả. Sử cũ chỉ chép rằng vào trận phòng Tống sinh sống vùng sông Như Nguyệt, một đêm quân sĩ nghe giờ đồng hồ ngâm bài bác thơ kia trong đền rồng thờ Trương Hống, Trương Hát. Hoàn toàn có thể đoán rằng Lý thường xuyên Kiệt đã cho những người ngâm thơ. Đi xa hơn, có thể đoán rằng Lý thường Kiệt là tác giả bài thơ. Tuy nhiên đó chỉ là ‘đoán’ thôi, làm thế nào nói có thể được bài thơ sẽ là của Lý thường Kiệt.”Lý thường Kiệt đã sử dụng “Nam quốc đánh hà” để khích lệ tướng sĩ, nhưng có lẽ rằng ông chưa hẳn là người sáng tác của “Nam quốc đánh hà”. (Ảnh: Bìa sách Tranh truyện lịch sử vẻ vang Việt nam giới – NXB Kim Đồng)Trong cuốn sách
“Bối cảnh định đô Thăng Long với sự nghiệp của Lê Hoàn”, Hội sử học hà thành đã mang lại rằng,
“Nam quốc đánh hà” thành lập và hoạt động vào thời tiền Lê và được Lê Hoàn thực hiện trong trận đánh chống lại cuộc xâm lăng lần đầu tiên của quân Tống năm 981.Trong tạp chí Hán Nôm, số 1-2002, nội dung bài viết
“Về thời điểm thành lập và hoạt động của bài bác thơ nam giới quốc tô hà” cũng đã khẳng định về thời gian, địa điểm ra đời của bài
“Nam quốc tô hà” trải qua việc đối chiếu 28 nguồn bốn liệu khác nhau. Theo đó,
“Nam quốc đánh hà” ra đời nối sát với cuộc chiến chống Tống năm 981 và nhân vật lịch sử Lê Đại Hành (Lê Hoàn).Bên cạnh đó, nội dung bài viết
“Nam Quốc đánh Hà và Quốc Tộ – Hai siêu phẩm văn chương chữ thời xưa ngang qua triều đại Lê Hoàn” đăng trên tập san Hán Nôm số 5 năm 2005, Phó gs Bùi Duy Tân cũng đã xác định rằng bài bác thơ
“Nam quốc tô hà” có từ thời tiền Lê.
